IAS अधिकारी कसे व्हावे

 आय ए एस अधिकारी भारतीय नोकरशाहीत सर्वात वरच्या स्तरावर असतो. ही नोकरीसाठी सर्वात कठीण परीक्षा मानली जाते. अनेक विद्यार्थ्यांचे आय ए एस होण्याचे स्वप्न असते.परंतु त्यांना आय ए एस अधिकारी कसे व्हावे हे माहीत नसते. या लेखात आपण आय ए एस अधिकारी कसे व्हावे याची माहिती पाहूया. 



आय ए एस म्हणजे( INDIAN ADMINISTRATIVE SERVICES) होय. भारतात केंद्रीय नागरी सेवा परीक्षा अंतर्गत भारतीय प्रशासकीय अधिकारी पदाची निवड केली जाते. भारतात केंद्रीय नागरी सेवा परीक्षा अंतर्गत केवळ तीन पदांची भरती होते ज्यात IAS, IPS आणि IFS अधिकाऱ्यांचा समावेश आहे. भारतीय प्रशासकीय सेवा ही परीक्षा दर वर्षी UPSC(UNION PUBLIC SERVICE COMMISSION) मार्फत घेतली जाते. 

भारतीय प्रशासकीय सेवा (IAS) ही भारतातील सर्वात प्रतिष्ठित नागरी सेवा पदांपैकी एक आहे. आय ए एस अधिकारी म्हणून तुम्हाला धोरणनिर्माता, प्रशासक म्हणून काम करून समाजावर महत्त्वपूर्ण प्रभाव पाडण्याची संधी आहे. तथापि आयएएस अधिकारी होण्याच्या प्रवासासाठी समर्पण, चिकाटी आणि पूर्ण तयारी आवश्यक आहे. या लेखात आम्ही तुम्हाला IAS अधिकारी कसे व्हावे याबद्दल स्टेप बाय स्टेप मार्गदर्शन करू. 

IAS परीक्षा समजून घ्या:

आयएएस अधिकारी होण्याच्या दिशेने पहिले पाऊल म्हणजे संघ लोकसेवा आयोग (यूपीएससी) द्वारे घेतलेल्या आयएएस परीक्षेशी परिचित होणे.  परीक्षेत तीन टप्पे असतात: प्राथमिक परीक्षा ( Prelims) मुख्य परीक्षा (Mains) व्यक्तिमत्व चाचणी - मुलाखत (Interview). परीक्षेची पद्धत, अभ्यासक्रम आणि पात्रता निकष समजून घेणे महत्त्वाचे आहे. 

शैक्षणिक पात्रता:

IAS परीक्षेसाठी पात्र होण्यासाठी, तुमच्याकडे मान्यताप्राप्त विद्यापीठातून कोणत्याही शाखेतील पदवीधर असणे आवश्यक आहे. पदवीच्या शेवटच्या वर्षातील विद्यार्थीही परीक्षेसाठी बसु  शकतो.तांत्रिक आणि वैद्यकीय पार्श्वभूमी असलेले विद्यार्थी सुद्धा परीक्षेला बसू शकतात. 

वयोमर्यादा:

UPSC ने निर्दिष्ट केलेल्या विशिष्ट वयाच्या निकषांची पूर्तता करणे आवश्यक आहे.

भारतीय प्रशासकीय सेवा या परीक्षेत बसण्यासाठी विद्यार्थ्यांसाठी किमान 21 वर्षे वयोमर्यादा आहे.जनरल कॅटेगिरी मधील विद्यार्थी वयाच्या 32 व्या वर्षापर्यंत सहा वेळा प्रयत्न करू शकतात.ओबीसी मधील विद्यार्थीची वयोमर्यादा 21 ते 35 आहे यामध्ये ते नऊ वेळा प्रयत्न करू शकतात.अपंग विद्यार्थ्यांना वयोमर्यादा 21 ते 42 वर्षे आहे. ST-SC साठी वयोमर्यादा 21 ते 37 वर्ष आहे यांच्यासाठी प्रयत्नांची मर्यादा अमर्यादित आहे.

राष्ट्रीयत्व:

भारतीय प्रशासकीय सेवा या पदासाठी उमेदवार भारताचा नागरिक असणे  आवश्यक इतर सेवांसाठी उमेदवार खाली दिलेल्या अटी मध्ये बसणे आवश्यक

भारताचा नागरिक असणे आवश्यक

भूतानचा नागरिक असणे आवश्यक

नेपाळचा नागरिक असणे आवश्यक

केनिया, युगांडा  युनायटेड रिपब्लिक ऑफ टानझानिया, मलावी, पाकिस्तान, झैरे, झांबिया, श्रीलंका, ब्रह्मदेश, व्हिएतनाम, नेपाळ, भूतान, तिबेटी शरणार्थी येथून कायमचे भारतात राहण्यासाठी स्थलांतरित झालेली भारतीय वंशाची व्यक्ती

एक जानेवारी 1962 पूर्वी उमेदवार भारतात आलेला तिबेटी निर्वासित असणे आवश्यक आहे. 

परीक्षेची तयारी: 

भारतीय प्रशासकीय सेवा ही परीक्षा भारतातील कठीण परीक्षा पैकी एक आहे.IAS परीक्षेची तयारी करण्यासाठी शिस्तबद्ध आणि सातत्यपूर्ण प्रयत्नांची आवश्यकता असते. संपूर्ण अभ्यासक्रमाचा समावेश असलेली अभ्यास योजना तयार करून सुरुवात करा.आणि प्रत्येक विषयासाठी पुरेसा वेळ द्या. दररोज वर्तमानपत्रे व नियतकालिके व लेख वाचणे यामुळे तुमचे सामान्य ज्ञान चांगले होते.याचा फायदा तुम्हाला या परीक्षेमध्ये होतो.आयएएस परीक्षेच्या तयारीत परिपूर्ण असलेल्या प्रतिष्ठित कोचिंग संस्थेत सामील होण्याचा सल्ला दिला जातो. तुमची तयारी वाढवण्यासाठी ते मार्गदर्शन, अभ्यास साहित्य आणि मॉक टेस्ट देऊ शकतात. वेळेचे योग्य नियोजन करून एक रुटीन तयार करा. 

प्राथमिक परीक्षा: (Prelims) 

प्राथमिक परीक्षेत दोन वस्तुनिष्ठ-प्रकारचे पेपर असतात: सामान्य अध्ययन पेपर I आणि सामान्य अध्ययन पेपर II (CSAT). सामान्य अध्ययन पेपर I इतिहास, भूगोल, राज्यव्यवस्था, अर्थव्यवस्था, विज्ञान आणि चालू घडामोडी यांसारख्या क्षेत्रातील तुमच्या ज्ञानाची चाचणी घेते. सामान्य अध्ययन पेपर II तुमची आकलन क्षमता, विश्लेषणात्मक क्षमता आणि निर्णय घेण्याच्या कौशल्यांचे मूल्यांकन करते. 

मुख्य परीक्षा:(Mains) 

जे उमेदवार प्राथमिक परीक्षा उत्तीर्ण होतात ते मुख्य परीक्षेकडे जातात. ज्यात नऊ वर्णनात्मक पेपर असतात. या पेपरमध्ये निबंध लेखन, भाषा आकलन, सामान्य अध्ययन आणि ऐच्छिक विषयांचा समावेश होतो. तुमचे पर्यायी विषय हुशारीने निवडणे आणि त्यांची पूर्ण तयारी करणे महत्त्वाचे आहे. 

व्यक्तिमत्व चाचणी (मुलाखत)(INTERVIEW) 

एकदा तुम्ही मुख्य परीक्षेत पात्र झाल्यानंतर तुम्हाला व्यक्तिमत्व चाचणीसाठी बोलावले जाईल. ज्याला सामान्यतः मुलाखत म्हणून ओळखले जाते. मुलाखत पॅनेल तुमच्या व्यक्तिमत्त्वाचे, नेतृत्वगुणांचे, संभाषण कौशल्यांचे आणि विविध सामाजिक आणि प्रशासकीय समस्यांबद्दलच्या तुमच्या समजाचे मूल्यांकन करते. चालू घडामोडी, राष्ट्रीय आणि आंतरराष्ट्रीय समस्यांसह अद्ययावत रहा आणि तुमच्या पर्यायी विषयांची स्पष्ट माहिती घ्या. 

शारीरिक तंदुरुस्ती आणि वैद्यकीय तपासणी:

मुलाखत पूर्ण केल्यानंतर उमेदवार आवश्यक शारीरिक आणि वैद्यकीय फिटनेस मानकांची पूर्तता करत असल्याची खात्री करण्यासाठी त्यांची वैद्यकीय तपासणी केली जाते. निवड प्रक्रियेदरम्यान चांगले आरोग्य आणि फिटनेस राखणे महत्त्वाचे आहे. 

अंतिम निवड आणि प्रशिक्षण:

मुख्य परीक्षा आणि मुलाखतीमधील तुमच्या कामगिरीच्या आधारे UPSC गुणवत्ता यादी तयार करेल.  उच्च रँक असलेल्या उमेदवारांची IAS अधिकारी म्हणून नियुक्ती करण्यासाठी शिफारस केली जाते.  निवडलेल्यांना मसुरी येथील लाल बहादूर शास्त्री नॅशनल अकॅडमी ऑफ ॲडमिनिस्ट्रेशन (LBSNAA) येथे प्रशिक्षण दिले जाते. जेथे त्यांना नागरी सेवक म्हणून त्यांच्या भूमिकेसाठी तयार करण्यासाठी सर्वसमावेशक प्रशिक्षण दिले जाते.





आय ए एस अधिकाऱ्याची कामे:
सरकारचे धोरण तयार करणे व धोरणांची अंमलबजावणी करणे आणि त्याचे पालन करणे जिल्ह्याचा/ विभागाचा प्रशासकीय प्रभार म्हणून काम पाहणे. आयएएस अधिकाऱ्याची सरकारच्या विविध विभागावर व महामंडळामध्ये नियुक्ती केली जाते. आय ए एस अधिकारी जिल्ह्यामध्ये आयुक्त, जिल्हा दंडाधिकारी किंवा जिल्हाधिकारी असू शकतो

आय ए एस अधिकाऱ्यांचे वेतन:
आय ए एस अधिकाऱ्यांचे वेतन 56100 ते  2,50,000(DA+TA+HRAअतिरिक्त) इतके मिळते. याशिवाय दरमहा उत्पन्ना व्यतिरिक्त चांगली निवास व्यवस्था, वाहने, वीज, पाणी, घरगुती कर्मचारी इत्यादी सोयी देखील मिळतात.

आय ए एस अधिकारी बनणे हा एक आव्हानात्मक पण फायद्याचा प्रवास आहे. त्यासाठी सूक्ष्म तयारी, मजबूत शैक्षणिक पाया आणि विविध समस्यांना प्रभावीपणे हाताळण्याची क्षमता आवश्यक आहे. या स्टेप बाय स्टेप मार्गदर्शकाचे अनुसरण करून तुम्ही या परिपूर्ण करिअरच्या मार्गावर जाण्यासाठी सुसज्ज असाल.  लक्षात ठेवा चिकाटी आणि समर्पण हे अत्यंत स्पर्धात्मक IAS परीक्षेतील यशाच्या गुरुकिल्ल्या आहेत.  IAS अधिकारी होण्याच्या तुमच्या प्रवासासाठी शुभेच्छा!



Post a Comment

0 Comments
* Please Don't Spam Here. All the Comments are Reviewed by Admin.